Onderhandelingen met RODAP gestrand

Al ruim 25 jaar ontvangen regisseurs als lid van VEVAM kabelvergoedingen. Deze vergoedingen werden sinds de jaren ’80 betaald door kabelmaatschappijen, zoals UPC en Ziggo, aan het zogeheten Rechtencollectief waarin VEVAM was vertegenwoordigd. In dit Rechtencollectief waren ook de organisaties van componisten en tekstdichters, schrijvers/scenaristen, visuele makers en producenten vertegenwoordigd. Distributeurs ontvingen één factuur en de rechtenorganisaties zorgden vervolgens voor een verdeling onder de rechthebbenden die zij vertegenwoordigden.

Aan deze eenvoudige en efficiënte wijze van betaling is een einde gekomen. Per 1 oktober 2012 hebben de producenten zich namelijk uit het Rechtencollectief teruggetrokken. Zij hebben zich samen met distributeurs en omroepen verenigd in RODAP[1, zie onder]. De kabelmaatschappijen hebben daarop het kabelcontract opgezegd. Ook het contract met KPN Digitenne (digitale ether), waarover het Rechtencollectief in 2010 nog met succes een rechtszaak voerde, is inmiddels afgelopen.

Onderhandelingen met RODAP

Met RODAP heeft VEVAM, samen met de beheersorganisaties voor andere makers van film en muziek (de gezamenlijke rechtenorganisaties [2, zie onder]), de afgelopen twee jaar onderhandeld over een nieuwe collectieve regeling voor de exploitaties van audiovisuele werken. De inzet van de onderhandelingen was een allesomvattende regeling, waarbij de rechten in één contract geregeld worden en de makers een rechtvaardige vergoeding ontvangen voor alle vormen van exploitatie van hun film- en muziekwerken. Dat willen de rechtenorganisaties namens de makers die zij vertegenwoordigen. En dat zegt RODAP ook te willen. Toch zijn de onderhandelingen tussen de gezamenlijke rechtenorganisaties en RODAP in december 2012 gestrand en is geen oplossing bereikt.

RODAP wenst via de gezamenlijke rechtenorganisaties de auteurs- en naburige rechten te regelen voor haar aangesloten producenten, omroepen en distributeurs. Niet alleen voor de kabeldistributie, waarvoor tot oktober 2012 vergoedingen werden betaald, maar ook voor ‘nieuwe’ exploitaties zoals video-on-demand, uitzending gemist en (digitale) themakanalen. Filmmakers hebben voor deze exploitaties nog nooit een vergoeding ontvangen. Voor dit grotere rechtenpakket wil RODAP minder betalen dan de vroegere (kabel)vergoedingen, terwijl distributeurs als UPC en ZIGGO bovendien nog nooit kabelvergoedingen voor acteurs hebben betaald. Meer rechten voor minder geld dus.

Hoewel RODAP een economische oplossing zegt na te streven, is RODAP’s juridische benadering een struikelblok gebleken. Volgens RODAP zijn de rechten van scenarioschrijvers, regisseurs en acteurs grotendeels afgekocht door producenten en omroepen en zijn de vergoedingen voor alle exploitaties van hun werk (zoals bijvoorbeeld on-demand) al inbegrepen in de honoraria die filmmakers ontvangen. Maar in 2012 heeft de regering in het licht van het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht nogmaals bevestigd dat filmmakers de keuze hebben om rechten en vergoedingen via hun beheersorganisaties te regelen. Juist omdat individuele makers er niet in slagen om deze vergoedingen met hun producenten af te spreken dragen zij hun rechten over aan de beheersorganisaties, die namens vele tienduizenden makers over de vergoedingen onderhandelden met exploitanten, waarvan een aantal grote en belangrijke partijen zich in RODAP verenigd hebben.

Hoe nu verder?

Op dit moment beschikken de RODAP-distributeurs en omroepen niet over de benodigde toestemmingen van de collectieve rechtenorganisaties om hun exploitaties/activiteiten uit te voeren. Nu gebleken is dat één collectieve regeling niet mogelijk is, vervolgen de meeste rechtenorganisaties op individuele basis de gesprekken met RODAP.

VEVAM is door RODAP uitgenodigd voor nader overleg over de ontstane situatie. Eerste prioriteit van VEVAM is om voor de regisseurs per 1 oktober 2012 de vergoeding voor kabeldoorgifte te regelen. Daartoe biedt VEVAM de kabelexploitanten een licentiecontract aan. Gezien het standpunt van de RODAP-partijen, is het goed mogelijk dat VEVAM op korte termijn juridische procedures zal moeten starten om te zorgen dat de kabelincasso niet stil komt te vallen.

Daarnaast zullen wij, samen met de scenaristen en acteurs verenigd in Portal Audiovisuele Makers (PAM) de onderhandelingen met omroepen en distributeurs over Uitzending Gemist, Video-on-Demand en andere ‘nieuwe’ digitale exploitatievormen voortzetten.

[1] RODAP staat voor Rechtenoverleg voor Distributie van Audiovisuele Producties, en is een vereniging van film- en televisieproducenten (FPN en OTP), publieke en commerciële omroepen (NPO, RTL en SBS) en distributeurs (kabelmaatschappijen van NLKabel, o.a. Ziggo, UPC)

[2] Buma/Stemra, Lira, VEVAM, Norma, Sena en Pictoright